Sibirya’daki Kendi Kendine Patlayan Kraterler
Cambridge Üniversitesi’nden kimya mühendisi Ana Morgado ve ekibi, Sibirya’da meydana gelen kendi kendine patlayan kraterlerin arkasındaki nedeni araştırdılar. Sonuçlara göre, patlamalar yer altında sıkışan metan gazının permafrostun üst kısmında baskı oluşturmasıyla gerçekleşiyor.
Permafrost katmanının altında, metan gazı içeren “metan hidratlar” ve “kriyopeg” adı verilen, tuzlu suyla dolu cepler bulunuyor. İklim ısındıkça, bu üst katmanlar çözülmeye başlıyor ve tuzlu su ile metan hidrata kadar uzanan çatlaklar oluşuyor. Bu durum, gazın hızla yüzeye çıkıp patlayarak büyük kraterler oluşturmasına yol açıyor.
Ancak bazı bilim insanları bu teoriyi tartışıyor. Moskova’daki Skolkovo Bilim ve Teknoloji Enstitüsü’nden Evgeny Chuvilin, permafrostun kalın ve buz açısından zengin yapısı nedeniyle suyun bu katmanları aşmasının zor olduğunu belirtiyor. Patlamaların, daha ziyade yüzeyde sıkışan gazın aniden serbest kalmasıyla oluşabileceğini öne sürüyor.
Bilim insanları, kraterlerin artışının iklim değişikliğine bağlı olarak devam edebileceği konusunda uyarıyor. Bu olaylar sadece uzak alanları değil, bölgedeki yerleşim yerleri ve enerji tesislerini de etkileyebilir. Patlamalar, atmosfere güçlü bir sera gazı olan metanı salarak küresel ısınmayı daha da hızlandırıyor.
Bu araştırma, iklim değişikliğinin ve permafrost çözülmesinin kutup bölgelerinde yol açabileceği risklere dikkat çekiyor. Bilim insanları, iklimin hızla değiştiğini ve insan kaynaklı faaliyetlerin dünyayı hızla dönüştürdüğünü belirterek gelecekte daha fazla krater patlamasının olabileceği konusunda uyarıyorlar.
