Suriye’nin Türkiye ile Ticaret İlişkileri ve İç Savaşın Ekonomik Etkileri
Suriye’nin en büyük ticaret ortağı Türkiye olup, hem ithalat hem de ihracatta Türkiye öne çıkıyor. Suriye’nin 2023 yılı ihracatının yüzde 56’sı Türkiye’ye yapılırken, ithalatının yüzde 60’ı Türkiye’den geliyor.
Türkiye’den Suriye’ye ihraç edilen ürünler arasında mineral yakıtlar-yağlar, plastik, gıda sanayii kalıntıları-hayvan yemleri, hayvansal-bitkisel yağlar ve değirmencilik ürünleri-malt-nişasta yer alıyor. Türkiye’nin Suriye’den ithal ettiği ürünlerde ise en büyük payı hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar alıyor.
İç Savaşın Ekonomi Üzerindeki Etkileri
Suriye’de 2011’de başlayan iç savaş, ekonomiyi durma noktasına getirdi. Ekonomik faaliyetler büyük oranda temel ihtiyaçların karşılanmasına yönelik olarak devam etti. Hem üretimin sekteye uğraması hem de uygulanan ambargolar ekonomiye büyük darbe vurdu.
Dış Ticaret Hacminin Erimesi
2000’lerin başında serbest piyasa ekonomisine geçilmesinin ardından dış ticaret hacmini artıran Suriye’de iç savaşın ardından ticaret rakamları geriledi. 2010’da 29 milyar dolar olan dış ticaret hacmi, 2023’te 4 milyar dolar seviyesine kadar düştü.
Suriye’nin dünyaya ihracatında en önemli ürünler zeytinyağı, kalsiyum fosfatlar, pamuk, baharat, konserve sebze, dökme demir hurdası, kabuklu meyveler, buğday ve cam kaplar. İthalatta ise en önemli ürünler ayçiçeği yağı, buğday unu, petrol yağları, hayvan yemi, pirinç, şeker, çimento, çay, elektrik enerjisi ve inşaat demiri.
Tarım ve Sanayi
Suriye’nin topraklarının yüzde 24,8’i ekilebilir araziler, yüzde 4,47’si düzenli hasat sağlanan alanlardan oluşuyor. Tarımsal ürünlerin çoğu ülkenin kuzeyinde ve Halep-Şam hattının batısında üretiliyor.
Petrol, Suriye ekonomisinin temelini oluşturuyor ve ihracat gelirlerinin üçte ikisini ve bütçe gelirlerinin yarısını oluşturuyor. Petrol dışı sanayi; kimyasal, kauçuk, plastik, tekstil, deri ve gıda işleme alanlarında yoğunlaşıyor. Petrol sanayinin merkezi Deyrizor çevresi ile Halep ve Banyas’taki rafineriler.
İşsizlik ve Nüfus
İç savaşın etkisiyle Suriye’de işsizliğin yüzde 50’nin üstünde olduğu belirtiliyor. 22 milyona yakın nüfusu bulunan ülkede 5 milyona yakın kişinin çevre ülkelere sığınmasıyla son nüfus sayısının 18,5 milyon olduğu tahmin ediliyor.
