Monty Python’dan Bir Soru, Yeni Bir Cevap
Monty Python’ın “Brian’ın Hayatı” filminde Reg’in sorduğu soru, Romalıların Avrupa’ya getirdiği faydalardan biri olup olmadığıydı. Geleneksel cevaplar “savaş, yıkım ve kölelik” iken, yeni bir araştırma bizi şaşırtabilir.
Kurşun Kirliliği: Roma’nın Gizli Mirası
Desert Research Institute’ten Dr. Joseph McConnell liderliğindeki bir araştırma ekibi, havadaki kurşun kirliliğinin Romalıların metal endüstrisi nedeniyle zirve yaptığını ortaya çıkardı. Bu kirlilik, imparatorluk boyunca tahmini 2-3 IQ puanı düşüşüne yol açmış olabilir.
Buz Çekirdeklerindeki İzler
McConnell ve ekibi, Kuzey Kutbu’ndan alınan buz çekirdeklerini analiz ederek Roma dönemine ait kurşun kirliliği seviyelerini inceledi. M.Ö. 15 civarında keskin bir artış olduğunu ve bu seviyelerin M.S. 180’e kadar yüksek kaldığını gözlemlediler.
Kurşunun Zihinsel Etkileri
Araştırmacılar, atmosfer modellerini kullanarak kurşunun Avrupa’ya nasıl yayıldığını belirlediler. Ardından, modern çalışmalara dayanarak kurşunun çocukların IQ’ları üzerindeki etkisini hesapladılar. Roma İmparatorluğu’nun zirvesinde, çocukların kanındaki kurşun seviyeleri IQ’larını 2,5-3 puan düşürebilirdi.
İmparatorluğun Geniş Etkisi
Roma İmparatorluğu yaklaşık 80 milyon insana ev sahipliği yapıyordu, bu da dünya nüfusunun dörtte birinin bu kurşun kirliliğine maruz kalması anlamına geliyordu. McConnell, söz konusu IQ düşüşünün küçük gibi görünse de tüm nüfusu etkilediğini ve yaklaşık 180 yıl sürdüğünü vurguluyor.
Sanayi Devrimi ve Kurşun Kirliliği
Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra kurşun kirliliği azaldı, ancak Orta Çağ’da yeniden yükselişe geçti. Sanayi Devrimi’nde ise fosil yakıtların ve kurşunlu araç yakıtlarının kullanımıyla birlikte tekrar zirve yaptı. Bununla birlikte, kurşunlu yakıtların yasaklanması, son yıllarda çocukların kanındaki kurşun seviyelerinde önemli bir düşüşe yol açtı.
