Su Ayılarının Radyoaktif Dayanıklılığının Sırları Çözülüyor
Dünyanın en dayanıklı canlıları arasında gösterilen su ayıları (tardigrad), Çin’de keşfedilen yeni bir türle bilim insanlarına radyasyona karşı dirençlerinin gizemini aydınlatıyor. Hypsibius henanensis adı verilen bu yeni türün genomunu incelediklerinde, 14.701 protein kodlayan gen belirlendi ve bunların %30’unun yalnızca su ayılarına özgü olduğu ortaya çıktı.
Araştırmacılar, su ayılarını radyasyon patlamalarına maruz bırakarak gen ifadelerini ve protein üretimlerini inceledi. Bu analizler, bu minik canlıların radyasyona karşı dayanıklılığını sağlayan biyolojik mekanizmalar hakkında bilgi verdi.
Üç önemli bulguya ulaşıldı. Birincisi, DODA1 geni, bakterilerden geçerek radyasyonun zararlarını onaran pigmentler üretiyor. İkincisi, su ayılarına özgü TRID1 proteini, DNA onarım sürecini hızlandırıyor. Üçüncüsü ise enerji üretimini destekleyen BCS1 ve NDUFB8 proteinlerinin üretimindeki artış fark edildi.
Bunlar, su ayılarının yüksek hızda DNA onarımı gibi bilinen özelliklerine ek olarak, radyasyona karşı dirençlerini sağlayan özel mekanizmalardır. Bu üç koruma süreci birlikte çalışarak, su ayılarının radyasyonun zararlı etkilerine direnmesine yardımcı oluyor.
Araştırmacılar, bu dayanıklılık mekanizmalarının tüm su ayısı türlerinde olup olmadığını belirlemek için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini belirtiyor. Ancak sonuçlar, daha önce yapılan çalışmaları da destekliyor. Radyasyon algılandığında, su ayıları DNA onarım genlerini hızlıca harekete geçiriyor.
Su ayılarının olağanüstü dayanıklılık yetenekleri, insan vücudunu aşırı koşullara karşı korumanın yolları konusunda ipuçları sağlıyor. Bu, özellikle uzun uzay yolculukları sırasında önem taşıyor.
Su ayılarının Kambriyen Dönemi’nden önce ortaya çıktığı tahmin ediliyor. Mikroskobik canlılar olan tardigradlar, dünya üzerindeki en dayanıklı organizmalardan biridir. Nemli ortamlarda yaşayan tardigradların yaklaşık 1.500 türü vardır. Aşırı sıcaklık, basınç, susuzluk ve radyasyon gibi zor koşullarda hayatta kalabilirler.
