Kuduz ne zaman ölümcül?

Kuduz: Bilmeniz Gerekenler

Her yıl dünyada 59 bin kişiden fazla insan kuduz nedeniyle hayatını kaybediyor. Türkiye’de ise Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 2023 yılında evcil hayvanlar da dahil olmak üzere kuduz riskli temas sayısı ortalama 437 bin oldu.

Kuduz Nedir ve Nasıl Bulaşır?

Kuduz, rabies virüsünün neden olduğu, insanlarda ve hayvanlarda merkezi sinir sistemine zarar veren ve genellikle ölümle sonuçlanan viral bir hastalıktır. Kuduz virüsü, genellikle kuduz bir hayvanın tükürüğü aracılığıyla bulaşır. Bu bulaşma, hayvanın ısırması veya tırmalamasıyla gerçekleşebilir. Virüs, ısırılan bölgedeki deriden geçerek kan dolaşımına ve sinir sistemine girer. Ayrıca, virüsün bulaşması, bir hayvanın tükürüğünün açık yaralara, gözlere, burun veya ağız mukozalarına temasıyla da mümkündür.

Kuduzun Belirtileri

Kuduz hastalığı genellikle 3 aşamada gelişiyor:

• İnkübasyon dönemi: Virüs vücuda girdikten sonra, genellikle 1-3 ay süren bir inkübasyon dönemi vardır, ancak bu süre daha kısa ya da daha uzun olabilir. Bu dönemde hastanın herhangi bir belirtisi yoktur.
• Prodromal dönem: Bu dönemde, hastalar ateş, baş ağrısı, halsizlik, kas ağrıları ve yemek yemekte zorluk gibi genel belirtiler gösterir. Ayrıca, ısırık bölgesinde ağrı ve uyuşma olabilir.
• Klinik dönem: Hastalığın ilerleyen aşamalarında nörolojik belirtiler görülür. Bunlar arasında huzursuzluk, ajitasyon, halüsinasyonlar, kas spazmları, felç, su korkusu, yutkunma güçlüğü ve koma yer alır. Son aşama, hastanın ölümüdür.

Kuduz Hayvanda Hangi Belirtiler Meydana Geliyor?

Kuduz hayvanın davranışlarında belirgin değişiklikler meydana gelir:

• Davranış değişiklikleri: Kuduzlu bir hayvan daha agresif veya huzursuz olabilir. Ayrıca, sessiz ve temkinli hayvanlar bile aniden saldırganlaşabilir.
• Saldırganlık ve huzursuzluk: Kuduzlu bir hayvan, insanlara ya da diğer hayvanlara saldırmaya başlayabilir.
• Su korkusu: Su içmek ya da yutkunmakta zorlanabilir, çünkü virüs yutak kaslarını etkiler. Bu da ‘su korkusu’ semptomuna yol açar.
• Aşırı salya akması: Virüs, salya üretimini artırabilir. Bu, hayvanın ağzının salya ile dolmasına neden olur.
• Koordinasyon kaybı ve felç: Kuduzlu hayvanlar genellikle hareketlerini koordine etmekte zorlanır, titreme, baş dönmesi ve felç görülebilir.
• Diğer belirtiler: Hayvanın iştahı azalabilir, kaslarında zayıflık, inatçı titremeler ve havlama ya da miyavlama gibi anormal sesler duyulabilir.

Isırılma veya Tırmalama Durumunda Ne Yapılmalı?

Bir hayvan tarafından ısırılma veya tırmalanma durumunda derhal tıbbi yardım almak çok önemlidir. Yara hemen temizlenmeli, antiseptik uygulanmalı ve bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir. Ayrıca, ısıran veya tırmalayan hayvanın durumu da önemlidir. Eğer hayvan evcilse, sahibinden hayvanın kuduz olup olmadığına dair bilgi alınabilir. Eğer hayvan sokak hayvanıysa veya davranışlarından şüpheleniliyorsa, hızlıca karantinaya ve gözlem altına alınmalıdır.

Kuduz Aşısı ve Tedavisi

Kuduz aşısı, hayvan ısırması veya tırmalanması sonrasında vakit kaybetmeden yapılmasıyla aşı koruyuculuğunun yüzde 100’e yakın olduğunu belirten Prof. Dr. Sıla Akhan, “Kuduzdan virüsle karşılaşmadan önce veya karşılaştıktan sonra aşılarla kurtulmak mümkün. Ancak kişi hemen aşı olmazsa kuduz ölümcül seyreder. Bunun antiviral bir ilacı yok bu nedenle ısırıklara çok dikkat edilmesi gerekir.” dedi. Semptomlar ortaya çıkmadan önce yapılan aşılama ile hastalıktan kurtulmak mümkün ancak semptomlar ortaya çıktıktan sonra yapılan aşı faydasızdır.