Beyindeki atık temizleme sistemi olan meningeal lenfatik damarlar üzerine yapılan bir araştırma, yaşlanmayla gelen bilişsel gerilemeye karşı umut vaat ediyor. Vücudun lenfatik sisteminin bir parçası olan bu damarlar, beyin atıklarının giderilmesinde ve bağışıklık sisteminin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar.
Araştırmacılar, yaşlı farelerde meningeal lenfatik damarların büyümesini ve işlevselliğini artırmak için bir protein tedavisi uyguladılar. Sonuçlar oldukça etkileyiciydi: Tedavi gören fareler, kontrol grubuna kıyasla hafıza testlerinde belirgin bir iyileşme gösterdi. Yaş ilerledikçe görülen hafıza kaybı ve bilişsel fonksiyonlardaki düşüş, Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklarla yakından ilişkilidir. Bu yeni bulgular, bu tür hastalıkların ilerlemesini yavaşlatmak veya önlemek için yeni yollar açabilir.
Çalışma sırasında, mikroglia adı verilen bağışıklık hücrelerinin stres altında interlökin 6 proteinini salgıladığı gözlemlendi. Uygulanan tedavi, bu proteinin seviyelerini düşürerek bağışıklık sistemindeki dengesizlikleri düzeltti. Meningeal lenfatik damarların beynin dışında yer alması, tedavinin kan-beyin bariyerini aşma zorunluluğunu ortadan kaldırarak önemli bir avantaj sağlıyor. Bu sayede tedavi edici maddeler beyne daha kolay ulaşabiliyor.
Washington Üniversitesi’nden nörobilimci Jonathan Kipnis, bu çalışmanın meningeal lenfatik damarları düzenleyerek beyin sağlığını koruma potansiyelini vurguladı. Kipnis, “Nöronları yeniden oluşturamıyor olabiliriz, ancak lenfatik damarları düzenleyerek onların en iyi şekilde çalışmasını sağlayabiliriz,” dedi.
Araştırma Cell dergisinde yayınlandı ve bilişsel gerilemeyle mücadelede yeni ve daha etkili tedavilerin geliştirilmesi için önemli bir adım olarak görülüyor.
