Unutkanlığınız sizi endişelendiriyor mu? Anahtarlarınızı, randevularınızı hatta doğum günlerini bile unutsanız da, bu durum her zaman bir zihinsel zayıflık göstergesi olmayabilir. Aksine, Kanadalı nörobilimciler Paul Frankland ve Blake Richards’ın araştırmalarına göre, unutkanlık üstün zekânın bir işareti olabilir. Neuron dergisinde yayınlanan bir çalışma, unutmanın bir hafıza kusuru değil, beynin zekâyı destekleyen önemli bir işlevi olduğunu ortaya koyuyor. Dr. Frédéric Saldmann da “Vital!” adlı kitabında bu görüşü destekliyor.
Hafıza kaybı, beyinde yeni bilgiler için alan yaratır. İsimleri veya yerleri hatırlayamadığınızda hemen paniğe kapılmayın. Alzheimer gibi ciddi bir hastalık akla gelse de, genellikle durum böyle değildir. Alzheimer’da unutkanlık günlük yaşamı etkileyecek boyuttadır. Küçük şeyleri unutmak ve sonradan hatırlamak normalken, nörobilişsel bozukluk yaşayan bireyler daha sık unutur ve yakın geçmişi hatırlamakta güçlük çekerler.
Unuttuğunuz bilgiler günlük hayatınızı ve projelerinizi etkilemiyorsa, bu tür unutkanlıklar zararsız, hatta faydalı bile olabilir. Tıpkı bilgisayarın sabit diskinin yeni veriler için eski verileri silmesi gibi, beyin de gereksiz bilgileri temizleyerek daha verimli çalışır. Bu sayede önemsiz detaylar yerine önemli olanlara odaklanarak daha etkili kararlar alabiliriz.
Unutkanlık, zekâyı tetikleyebilir. Zeki bir beyin her şeyi hatırlayan değil, gereksiz bilgileri eleyip önemli olanlara odaklanabilen beyindir. Peki bu nasıl mümkün olabilir? Araştırmacılar, unutmanın gereksiz bilgileri ayıklayarak beyin fonksiyonlarını optimize ettiğini belirtiyor. Çelişkili bilgilerin birikmesini engelleyerek karar alma süreçlerinde önemli verilerin öne çıkmasını sağlar. Unutma mekanizması, gereksiz ayrıntılara takılmadan büyük resmi görmemizi ve karmaşık sorunlara daha kolay çözüm bulmamızı sağlar. Bilgileri filtreleyip sadece gerekli olanları hatırlayan kişiler, değişen koşullara daha iyi uyum sağlar ve daha stratejik kararlar alır. Beyin, belirli bilgileri sınıflandırıp unutarak bilişsel aşırı yüklenmeyi önler ve zihinsel esnekliği artırır. Kısacası, unutmak bir hata değil, çevreye uyum sağlamamıza yardımcı olan önemli bir işlevdir.
Bazen zihnimiz acı veren anıları silmeyi tercih edebilir ve bu da rahatlama sağlar. Bir kişinin, filmin veya şarkıcının adını unuttuğunuzda, hafızanızın neden bunu geçici olarak unuttuğunu düşünün. Belki de bilinçaltınız size bir mesaj vermeye çalışıyordur. Bir dahaki sefere bir ismi veya detayı unuttuğunuzda kendinizi suçlamayın. Bu, belki de zekâ seviyenizin yüksek olduğunun bir göstergesidir.
