Beyin Sağlığına COVID-19 Aşılarının Etkileri
COVID-19 aşılarının beyin sağlığına etkileri, toplumda endişe uyandırmakta ve sıklıkla sosyal medyada tartışılmaktadır. Nörolog Prof. Dr. Derya Uludüz, konuya ilişkin bilimsel verileri ele alarak şu açıklamaları yaptı:
Beyinde Plak Oluşumunu Artırır mı?
Alzheimer, beyindeki sinir hücrelerinin ölümüyle ilerleyen bir hastalıktır. Beyinde plak birikimi ve sinir hücreleri arasındaki iletişimin bozulması hastalığın ana nedenleri arasındadır. Peki COVID-19 aşıları bu mekanizmaları tetikleyebilir mi?
Anlamak için aşıların beyni nasıl etkilediğini incelemeliyiz:
İltihaplanma: Bazı araştırmalar, COVID-19’un beyinde uzun süreli iltihaplanmaya neden olabileceğini ve nörolojik hastalık riskini artırabileceğini öne sürüyor. Ancak bu aşılar için geçerli değil. Aşılar, vücudu kısa vadeli bir bağışıklık yanıtı oluşturmaya teşvik eder ve bu yanıtın kalıcı bir etkisi yoktur.
Beyin Bariyerini Aşma: mRNA aşılarının vücutta beyin bariyerini geçebileceğine dair kanıt yoktur. Bu nedenle, bu aşıların doğrudan beyni etkileyerek demansa neden olabileceği iddiası bilimsel olarak desteklenmemiştir.
Beta Amiloid Plaklarının Tetiklenmesi: Alzheimer’ın mekanizmalarından biri beyindeki beta amiloid plakların birikimidir. Aşılar, beta amiloid üretimini veya temizlenmesini etkileyen mekanizmaları tetiklemez. Ancak COVID-19 enfeksiyonunun kendisi, amiloid benzeri proteinlerin birikimine neden olabilir.
Mitokondriyal Hasar: Sinir hücreleri enerji üretimi için mitokondrilere bağımlıdır. Mitokondriyal işlev bozukluğu, demansın bir diğer potansiyel nedenidir. Aşıların etki mekanizması bağışıklık tepkisiyle sınırlıdır. Mitokondriyal hasar, COVID-19 enfeksiyonu sırasında oluşan yoğun stresle ilişkilidir.
Genetik Yatkınlık: Alzheimer gibi hastalıklar genetik yatkınlıkla ilgilidir. mRNA aşıları DNA ile etkileşmez. Genetik yatkınlık, kronik süreçlerle ilişkilidir ve aşılar üzerinde doğrudan etkisi yoktur.
Sinir İletiminde Bozulmalar: Alzheimer, sinir hücreleri arasındaki iletişimin bozulmasıyla da ilişkilidir. Aşılar, nörotoksik maddeler üretmez. Enfeksiyonun kendisi sinir iletimini etkileyebilirken, aşılar enfeksiyonu önleyerek bu riski azaltır.
Aşıların Mekanizması
COVID-19 aşıları, bağışıklık sistemimizi virüse karşı eğitmeyi amaçlar. mRNA veya adenovirüs vektörleri kullanarak bağışıklık tepkisi oluştururlar. Bu mekanizma, Alzheimer veya demansa yol açmaz:
Mevcut bilimsel veriler, COVID-19 aşılarının beyin sağlığına olumsuz bir etkisi olmadığını göstermektedir. Aksine, enfeksiyona yol açarak beyine zarar verebilecek virüse karşı koruma sağlayarak faydalıdırlar.
