Başlık: Gıda Fiyatlarındaki Ani Yükseliş Faiz İndirimi Beklentisini Artırdı
Metin:
Merkez Bankası, enflasyonu düşürmek için sıkı para politikasını sürdürürken, artık aralık ve ocak aylarında faiz indirimi beklenmeye başlandı. Bu beklentinin doğmasındaki en önemli nedenlerden biri, manşet enflasyonun son 3 aydır %50’lik politika faizinin altında seyretmesi oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’in verilerine göre, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) eylülde %49,38, ekimde %48,58 ve kasımda %47,09’a geriledi.
Kasım enflasyonu beklentilerin hafif üzerinde gelirken, bunda gıda fiyatlarındaki artış etkili oldu. Kasım’da aylık enflasyon %2,24 olurken, gıda ve alkolsüz içecekler %5,10’luk fiyat artışıyla en yüksek aylık yükselişin kaydedildiği ana grup olarak öne çıktı.
Sadece gıda fiyatlarına bakıldığında ise aylık artış %5,44’ü buldu. Yani gıda fiyatlarındaki artış, manşet enflasyonu 2,4’e katladı. Gıda enflasyonu 9 ayın zirvesine çıkarken, benzer şekilde aylık TÜFE ile aylık gıda enflasyonu arasındaki makas da 3,20 puanla Şubat 2023’ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.
Yıllık Gıda Enflasyonu Yükselişte
Son 2 aydaki yükselişlerle gıda enflasyonu yıllık olarak da yönünü yukarı çevirdi. Kasım itibarıyla TÜFE’deki yıllık artış 6 ay üst üste düşüş kaydetti. Ekim ayına kadar gıda enflasyonu da benzer bir seyir içerisindeydi. Ancak yıllık gıda enflasyonu ekim ve kasımda yönünü yukarı çevirdi.
Bunun yanında manşet enflasyon Nisan 2024’ten bu yana gıda enflasyonunun üzerindeyken, kasım ayında tablo tersine döndü ve gıda enflasyonu TÜFE’nin 1,77 puan üzerine çıktı.
Faiz Kararında Dikkat Çekilmişti
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK), 21 Kasım’da faizi sabit bırakırken, karar metninde “Temel mal enflasyonu düşük seyretmeye devam ederken, hizmet enflasyonunda iyileşmeye dair sinyaller belirginleşmiştir. Geçici arz koşullarına bağlı olarak işlenmemiş gıda enflasyonu yüksek seyrini sürdürmektedir” ifadeleriyle gıda fiyatlarının enflasyonda yarattığı yukarı yönlü baskıya dikkat çekmişti. 28 Kasım’da yayımlanan PPK özetinde de “Ekim ayında tüketici enflasyonu üzerinde gıda fiyatlarının etkisi öne çıkmıştır” ifadeleri yer almıştı.
Taze Sebzelerde Aylık Artış %29,55
TCMB Başkanı Fatih Karahan, son olarak İstanbul Sanayi Odası’nda yaptığı sunumda da ekim ayındaki gelişmelerde taze meyve-sebze fiyatlarının enflasyona etkisine dikkat çekmişti.
TÜİK’in bugün açıkladığı verilere göre, kasımda da aylık olarak en yüksek fiyat artışının yaşandığı temel grup, %29,55 ile patates hariç taze sebzeler oldu. Patates dahil edildiğinde ise sebzelerdeki genel artış yine %20,67 oldu. Yumurta fiyatları da kasım genelinde %14,10 yükseldi. Böylece yumurta, kasımda fiyatı en çok artan 3. temel başlık oldu. Taze meyve fiyatları ise %4,01’lik artış ile manşet enflasyonu aşsa da sebzedeki artışın yanında buradaki yükseliş daha düşük kaldı.
TEPAV Hesaplamasında Rekor Kırdı
Bunun yanında TEPAV’ın takip ettiği gıda enflasyonu da kasımda zirveye çıktı. TEPAV Gıda Fiyat Endeksi (TEGE) kapsamında 1-30 Kasım 2023 döneminde derlenen verilerle aylık gıda enflasyon oranı %3,39 olarak hesaplandı. Söz konusu değer, Mart 2023’ten beri hesaplanan TEGE’de en yüksek aylık enflasyon oranına işaret etti.
TEPAV verilerine göre, kasımda en çok %82,5 ile kırmızı lahananın fiyatı arttı. Bunu beyaz lahana ve patlıcan takip etti. Buna karşılık kasımda limon, patates ve armut fiyatlarında gerileme yaşandı.
