Araştırmalar, dünyanın bilinen en eski yazı sisteminin kökenlerinin, tarım ve tekstil ticaretinde kullanılan silindir mühürlerdeki sembollere dayandığını öne sürüyor.
Mezopotamya’nın güneyinde, yaklaşık 5.000 yıl önce gelişen çivi yazısı, muhasebe kayıtları için kullanılıyordu. Araştırmaya göre, özellikle taş mühürlere kazınan bazı semboller, ilk yazı biçimlerinden olan “proto-çivi yazısı”ndaki işaretlere dönüştü.
Arkeologlar, bu mühürlerin M.Ö. 4.400 yılına kadar uzandığını tespit ettiler. İstanbul Üniversitesi’nden Kathryn Kelley ve Mattia Cartolano, mühürlerdeki motiflerin proto-çivi yazısına evrildiğini savunuyorlar.
Silindir mühürler, ticari işlemleri veya belgeleri doğrulamak için kil tabletler üzerine desenleri basmak için Mezopotamya’da yaygın olarak kullanılıyordu. Bu semboller, ticaret işlemlerini ve tapınak kurumlarını temsil ediyordu. Araştırmacılar, bu motiflerin proto-çivi yazısı işaretlerine dönüştüğünü belirtiyorlar.
Proto-çivi yazısı, ıslak kil üzerine kama şeklindeki izlerden oluşuyordu ve sesleri temsil ediyordu. Bu işaretler, konuşulan dili kaydetmek için kullanılıyordu ve kil tabletler bu izleri kalıcı olarak koruyordu.
Çivi yazısı, Sümerler tarafından geliştirildi ve Mezopotamya’nın Babil ve Asur dönemlerinde 2.000 yıldan fazla süreyle kullanıldı.
Yeni araştırma, Uruk’tan alınan kil tabletlerdeki proto-çivi yazısı işaretlerinin, silindir mühür motiflerinden türediğini öne sürüyor. Araştırmacılar, bina sembolleri, direkler ve püsküllü kumaş gibi motiflerin bu ilk yazılı işaretlerin temelini oluşturduklarını iddia ediyorlar.
Bu bulgular, mühür motifleri ile proto-çivi yazısı arasındaki sürekliliği vurguluyor. Araştırmacı Silvia Ferrara, yazının icadının insanlığın tarihinde önemli bir dönüm noktası olduğunu belirtiyor.
Ancak bazı uzmanlar bu sonuçlara temkinli yaklaşıyor. Gordon Whittaker, mühür motiflerinin yazının icadına ne ölçüde katkıda bulunduğunu söylemek için henüz erken olduğunu savunuyor. Holly Pittman, geçmişte bu görüşü desteklemesine rağmen, o dönem reddedildiğini ve şimdi aynı sonuca ulaşmaktan memnun olduğunu dile getiriyor.
