Yıllar boyunca, karıncaların tohumları toplama davranışı ilgiyle incelendi. Bu tohumlar, karıncaları yer altına çeken zengin bir eklentiye sahiptir. Karıncalar, bitki tohumlarının yayılmasında rol oynayarak ekosistemde önemli bir işlev görür.
“Myrmecochory” olarak bilinen bu strateji, uzun yıllardır ekolojik düşünceye rehberlik etmiştir. Ancak son gözlemler, bu yerleşik anlayışı değiştiren yeni bir gerçeği ortaya koymaktadır.
Sekiz yaşındaki Hugo, karıncaların taşıdığı şeylerin tohum olmadığını fark etti, bunlar meşe mazılarıydı. Bu keşif, eşek arılarının karıncaları, gelişmekte olan yavrularına hem koruma hem de besin sağlamak için nasıl kandırdığına dair önemli soruları gündeme getirdi.
Araştırmacılar, meşe mazılarının yapısını ve kimyasal bileşimini inceledi. Bu yumruların tohumlardaki çekici maddeleri taklit edip etmediğini belirlemeye çalıştılar. Tohumların yayılmasıyla ilgili araştırmalar, karıncaların tohumlardan topladıkları yağ asitlerini sevdiğini ortaya koymuştur.
Çoğu meşe mazısında, tohumlardaki çekici molekülleri içeren benzer bir kaplama bulunur. Karıncalar, safra kesesini yuvalarına taşıdıklarında, yağlı kısmını yerler ve gerisini bırakırlar. Bu sağlam kabuk, yaban arısı larvalarını korur. Tohumlar ile galler arasındaki benzerlikler, bilim insanlarını düşündürdü ve birçok uzman, meşe mazısındaki safra kesesinin ölmüş böceklerin kokusunu taklit edebileceğini öne sürdü.
Bu bulgu, karıncaların neden galleri hızla yuvalarına taşıdığının olası bir nedenini ortaya koyuyor. Karıncalar, bu yapıları besin kaynağı olarak algılayabilir ve eşek arısı larvalarına farkında olmadan koruma ve barınak sağlar.
Meşe ağaçlarındaki galler, milyonlarca yıldır doğal bir özelliktir. Fosil kayıtları, eşek arıları ile meşelerin uzun bir ilişkiye sahip olduğunu gösteriyor, ancak karıncaların bu ilişkiyi ne zaman girdiği henüz bilinmiyor.
Bazıları, eşek arılarının önce meşeleri gal oluşturmaya teşvik ettiğini ve ardından karıncaları denkleme dahil etmenin yollarını bulduğuna inanıyor. Diğerleri ise karıncaların yağ asitlerine olan ilgisinin eşek arılarını bu kimyasal stratejiyi geliştirmeye yönlendirdiğini düşünüyor.
Doğa, birbirine bağlı sayısız etkileşime dayanır. Meşe üreten eşek arıları, iki böceğin ortak bir bağlantı kurmasına örnektir. Karıncalar, safra kesesinin yağlı kısmından faydalanırken, eşek arısı larvaları güvenli bir barınak elde eder. Bu istemsiz ortaklık, yaşamın farklı türlerinin nasıl karmaşık ağlarla birbirine bağlandığını gösteriyor.
Araştırmacılar, bu bağlantıların sürdürülebilmesi için ekosistemlerin korunmasının önemini vurguluyor. Meşe ağaçları ve onları kullanan eşek arıları, yaşam alanlarının daralması ve iklim değişikliği gibi tehditlerle karşı karşıya ve bu, tüm ilişki zincirini tehdit edebilir. Değişen çevresel koşullar, karıncalar, mazılar ve bitkiler, hayatta kalmalarını sağlayan bu ekolojik bulmacanın önemli bir parçasını kaybedebilirler.
Hugo’nun küçük gözlemi, küçük anların bile bildiklerimizi nasıl değiştirebileceğini gösteriyor. Araştırmacılar şimdi, diğer böceklerin de karıncaları benzer yöntemlerle manipüle edip etmediğini araştırıyor.
Araştırmanın bulguları The American Naturalist dergisinde yayımlandı.
